مهر بررسی كرد؛
استراتژی كشورها برای هوش مصنوعی
سی دی دریا: بررسی روند رو به رشد فناوری هوش مصنوعی در دنیا نشان داده است که دولت های مختلف به تدوین برنامه های جامع هوش مصنوعی روی آوردند و در ایران نیز نقشه راه توسعه هوش مصنوعی در دست تهیه است.
خبرگزاری مهر- گروه دانش و فناوری؛ معصومه بخشی پور: فناوری هوش مصنوعی به مجموعه ای از ماشین ها و سیستم های کامپیوتری گفته می شود که می توانند فرآیندهای هوش طبیعی انسانی را شبیه سازی کنند. این فناوری دارای زیرمجموعه هایی مانند یادگیری ماشین، فناوری های در رابطه با زبان انسان و رباتیک است و پیشرفت سریع آن طی ۱۰ سال گذشته به علت انقلاب در الگوریتم های محاسباتی، توسعه روش های یادگیری ماشین و هم به کارگیری شبکه عصبی در فرآیندهای یادگیری، صورت گرفته است. بنابراین اغلب کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در حال برنامه ریزی برای حرکت به سمت استفاده از مزیت های ناشی از به کارگیری فناوری هوش مصنوعی هستند.کشورهای برتر در حوزه هوش مصنوعی کدامندجدیدترین بررسی از وضعیت تولیدات علمی در حوزه هوش مصنوعی ایران و جهان توسط مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات که در اختیار خبرگزاری مهر قرار گرفته، نشان داده است که بین سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۲۰ میلادی ۳۵۴ هزار و ۴۴۳ مدرک علمی در جهان در حوزه هوش مصنوعی انتشار یافته که سهم ایران از این تعداد ۴ هزار و ۵۴۲ مدرک علمی است.آمریکا، چین، بریتانیا، هند، آلمان، فرانسه، ژاپن، ایتالیا، اسپانیا و کانادا از نظر تولید مدارک علمی ۱۰ کشور برتر دنیا در حوزه هوش مصنوعی هستند و در این رده بندی ایران در رتبه ۱۴ قرار دارد. جایگاه ایران در بین رقبای مطرح در سند چشم انداز ۱۴۰۴ در منطقه از حیث تولید علم در حوزه هوش مصنوعی ممتاز است و کشورمان با ۴ هزار و ۵۴۲ مقاله علمی، پیش از ترکیه، رژیم صهیونیستی، عربستان و مصر در رده نخست منطقه قرار دارد با این وجود اما وضعیت ایران در زمینه کاربردهای هوش مصنوعی قابل توجه نیست و رتبه ۷۵ در بین کشورهای دنیا به کشورمان اختصاص دارد.
در این گزارش دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی و مؤسسات برتر در حوزه هوش مصنوعی هم مورد بررسی قرار گرفته اند که طبق آن آکادمی علوم چین، دانشگاه کارنگی ملون، مرکز ملی پژوهش های علمی فرانسه، دانشگاه چینهوا، دانشگاه استنفورد و مؤسسه فناوری ماساچوست در رده های نخست قرار دارند. در ایران، دانشگاه تهران با رتبه جهانی ۱۵۳ و ۵۵۲ مدرک، نخستین دانشگاه برتر در عرصه تولید علم هوش مصنوعی است. دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه صنعتی شریف و علم و صنعت در رده های بعدی قرار دارند.
روند مدارک انتشار یافته در جهان در حوزه هوش مصنوعی با عنایت به کاربردهای این فناوری رو به افزایش است و بررسی این مدارک نشان داده است که علم کامپیوتر با ۴۲ درصد فراوانی بیشترین سهم را از مدارک انتشار یافته از حوزه های موضوعی هوش مصنوعی به خود مختص کرده است و کمترین آن در ارتباط با فیزیک و نجوم است. در همین حال ریاضیات، مهندسی، بیوشیمی و ژنتیک، پزشکی، علوم اجتماعی و علوم تصمیم گیری در رده های بعدی مدارک انتشار یافته در حوزه های موضوعی مختلف در جهان در زمینه هوش مصنوعی قرار دارند. در ایران هم بیشترین درصد به علوم کامپیوتر اختصاص دارد و بعد از آن بیشترین مدرک انتشار یافته در حوزه های موضوعی هوش مصنوعی به علوم اجتماعی، فیزیک و نجوم، علوم کشاورزی و مهندسی اختصاص دارد.۴۵ کشور از استراتژی خود در حوزه هوش مصنوعی رونمایی کردندالگوریتم های هوش مصنوعی با سرعت زیادی در حال تغییر و تحول هستند و بنابراین دولت های مختلف به تدوین برنامه های جامع هوش مصنوعی روی آوردند؛ الان ۴۵ کشور استراتژی خویش را در این حوزه رونمایی کردند و بعضی از مجامع و اتحادیه های بین المللی و منطقه ای همچون اتحادیه اروپا هم به تدوین استراتژی پرداختند. بر مبنای گزارشی که از جانب ستاد توسعه اقتصاد دیجیتال و هوشمند سازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تهیه شده است، دولت های سراسر جهان درصدد استفاده از هوش مصنوعی برای بهبود خدمات عمومی، کارآیی در اقتصاد و بهبود شرایط کار برای نیروی کار هستند. پتانسیل های این فناوری سبب شده تا دولت های آینده نگر در سرتاسر دنیا به فکر تدوین استراتژی های ملی هوش مصنوعی بیافتند. از سال ۲۰۱۶ حدود ۴۵ کشور مبادرت به تدوین استراتژی ها و اقدامات ملی برای تقویت تحقیقات هوش مصنوعی و به کارگیری و بهره گیری از ظرفیت های آن کرده اند و رویکرد هر دولت در پیگیری اجرایی سیاست های تدوینی خود تا حدودی متفاوت می باشد. اما در مجموع، کشورها رویکردهایی چون «تقویت عملکرد نهادها و سیستم های دولتی»، «تقویت اکوسیستم های نوآوری»، «تقویت شرکتهای بزرگ صاحب فناوری» و «تقویت شرکتهای کوچک و متوسط متأثر از هوش مصنوعی» را در اهداف خود پیشبینی کرده اند. اما آنچه که واضح است این است که محورهای مشترک سیاستگذاری این کشورها در حوزه هوش مصنوعی شامل مواردی چون تحقیق و توسعه، آموزش و تقویت نیروی انسانی، انتقال فناوری، نوآوری، زیرساخت های دیجیتال، اخلاقیات، حاکمیت، رگولاتوری و سرویسهای عمومی و اکوسیستم داده، می شود. به صورت کل نگاهی به استراتژی و برنامه کشورهای مختلف در حوزه هوش مصنوعی نشان داده است که کشورها بر تقویت هرچه بیشتر پژوهش در دانشگاه و سایر بخش های تحقیقاتی و تخصیص بودجه به منظور تقویت تحقیق و توسعه در شرکت ها، تاکید دارند. نگاهی به استراتژی و برنامه کشورهای مختلف در حوزه هوش مصنوعی نشان داده است که کشورها بر تقویت هرچه بیشتر پژوهش در دانشگاه و سایر بخش های تحقیقاتی و تخصیص بودجه به منظور تقویت تحقیق و توسعه در شرکت ها، تاکید دارندبه عنوان مثال کشورهایی مانند هند و چین در بالای جدول سریع ترین رشدهای تحقیقاتی قرار دارند. در همین حال معیار عملکرد استنادی حوزه تحقیقات ( FWCI ) نشان داده است که آمریکا و فرانسه، کشورهای پیشرو از نظر تعداد استناد به مقالات هستند. نیوزلند هم بعنوان کشوری که در حال فاصله گرفتن از اقتصاد کشاورزی و حرکت به سمت اقتصاد دیجیتال است، در وضعیت خوبی به لحاظ کیفیت مقالات قرار دارد. از این حیث نرخ رشد ایران در استناد به مقالات علمی در حال فاصله گرفتن از کشورهای هم رده همچون ترکیه و نزدیک شدن به کشورهای پیش رو است. در زمینه افزایش سهم هوش مصنوعی از کل مقالات کشورها، آسیا در وضعیت بهتری قرار دارد. هند، چین، کره جنوبی و ژاپن در صدر رده بندی بالاترین سهم تعلق گرفته به هوش مصنوعی از میان کل انتشارات علمی قرار دارند در بین کشورهای هم رده نیز، کشورهای خاورمیانه مثل ایران، ترکیه، امارات و هم روسیه و مالزی، سهم هوش مصنوعی از کل مقالات علمی خویش را به بیشتر از ۳ درصد رسانده اند. تحلیل اکوسیستم های استارت آپی هوش مصنوعی در دنیا هم نشان داده است که حوزه حمل و نقل هوشمند کاربردی ترین حوزه در ارتباط با هوش مصنوعی است و بیشترین استارت آپ های دنیا در این عرصه فعالیت می نمایند. بعد از کاربردهای هوش مصنوعی در حوزه حمل و نقل هوشمند، کاربردهای این فناوری را میتوان در حوزه های رسانه و سرگرمی، خدمات و کسب و کار، خدمات مالی و پرداخت و سلامت دیجیتال هوشمند جستجو کرد. به نحوی که اکوسیستم های استارت آپی در دنیا در حوزه هوش مصنوعی، به سمت این کاربردها روی آورده اند.نقشه راه توسعه و بکارگیری فناوری هوش مصنوعی در کشور تدوین می شودبا این وجود سوال این است که وضعیت ایران از لحاظ کاربردی سازی فناوری هوش مصنوعی و استراتژی کشور برای توسعه این فناوری در سال ۱۴۰۰ چیست؟در این زمینه علی اصغر انصاری رئیس مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، در گفتگو با خبرنگار مهر، می گوید که با همکاری سازمان برنامه و بودجه، نقشه راه توسعه و به کارگیری فناوری هوش مصنوعی در کشور در حال تدوین است. وی با تکیه بر اینکه الان در دنیا کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به مبحث هوش مصنوعی به صورت جدی ورود کرده اند و برنامه های راهبردی بین سال های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۵ و ۲۰۳۰ در کشورهای مختلف تدوین شده است، اظهار داشت: به بیان دیگر موضوعات در ارتباط با هوش مصنوعی در برنامه های ملی اغلب کشورها قرار دارد. چون که این فناوری و مجموعه فناوری های متأثر از آن در زندگی مردم، صنعت و خدمات جریان پیدا کرده است. انصاری ضمن اشاره به اینکه کشورهای مختلف برای حل مسئله، راهبردهای متفاوتی را در حوزه هوش مصنوعی در پیش گرفته اند، افزود: برای مثال در حوزه سلامت میتوان از هوش مصنوعی برای عرضه خدمات پزشکی با کیفیت استفاده نمود. کاربردهای هوش مصنوعی در حوزه حمل و نقل، شهر هوشمند، اقتصاد، کسب و کار و تجارت هم مورد توجه قرار گرفته و کشورهای مختلف بنا بر موقعیت سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی خود، هر یک از این کاربردها را بعنوان راهبرد تعیین کرده اند. وی اظهار داشت: طی دو سال مبحث هوش مصنوعی در کشور ما هم مطرح شده و ما مانند سایر کشورها تلاش کرده ایم پیشتاز باشیم و در مسائل اصلی کشور، راهبردهای هوش مصنوعی را در نظر بگیریم. ازاین رو ایجاد مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی می تواند آغازگر خیلی از برنامه های مدنظر و پژوهش های اولیه در این حوزه باشد. رئیس مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی ضمن اشاره به مجموعه ای از تفاهمنامه ها و قراردادهایی که با وزارت خانه ها، سازمان ها و دانشگاه های کشور در حوزه های در رابطه با هوش مصنوعی منعقد شده است، اظهار داشت: با معاونت فناوری وزارت ارتباطات، شرکت ارتباطات زیرساخت، سازمان فضایی ایران، پژوهشگاه فضایی، اپراتورهای تلفن همراه و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات جلساتی در چارچوب انعقاد تفاهمنامه و قرارداد برگزار کرده ایم تا بنا به سفارش این سازمان ها، تحقیقات در حوزه هوش مصنوعی با عنایت به کاربردهای مدنظر هر یک از این سازمان ها صورت گیرد. پیشبینی می شود که بعضی از این تحقیقات، منجر به پیاده سازی و مدل سازی و توسعه سیستم ها و ابزارها در این بخش شود. وی ضمن اشاره به همکاری مشترک با دانشگاه های علوم پزشکی، شرکتهای هواپیمایی، وزارت اقتصاد و وزارت کشاورزی برای توسعه کاربردهای هوش مصنوعی در کشور، تصریح کرد: در همین حال یک سری کارهای مطالعاتی برای تدوین نقشه راه و اسناد ملی در توسعه هوش مصنوعی در حال انجام می باشد که در این حوزه با مجموعه های مختلفی همچون سازمان برنامه و بودجه، معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور و مرکز پژوهش های مجلس، همکاری خویش را شروع کرده ایم. به قول انصاری، در سطح عالی کشور این هدف مدنظر است که برنامه های یکپارچه و نقشه راه در حد احکام برنامه های توسعه ای کشور در حوزه هوش مصنوعی تدوین شود. در سطح عالی کشور این هدف مدنظر است که برنامه های یکپارچه و نقشه راه در حد احکام برنامه های توسعه ای کشور در حوزه هوش مصنوعی تدوین شود رئیس مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی پژوهشگاه ICT تصریح کرد: در بخش اجرایی و راهبردی هم به دنبال این هستیم که مسئله محور کار نماییم و بر این اساس با مهم ترین دانشگاه های کشور که در حوزه هوش مصنوعی در سطح عالی قرار دارند تفاهم نامه همکاری منعقد کرده ایم. بدین سان مسائل در رابطه با حوزه صنعت و خدمات را تعریف کرده و از بدنه علمی پژوهشی دانشگاه ها و هم شرکتهای دانش بنیان و نوآور استفاده می نماییم. وی ضمن اشاره به اینکه تدوین نقشه راه جامع توسعه هوش مصنوعی در کشور را با هماهنگی سازمان برنامه و بودجه دنبال می نماییم، افزود: با عنایت به این که تدوین این سند استراتژیک امکان دارد زمان بر باشد، ما معطل سند نقشه راه مدون نمی مانیم و کار ترویجی و حل مسئله در این عرصه را با صنایع و مجموعه های مختلف جلو می بریم. در همین حال در حال تهیه گزارش وضع موجود کشور از نظر وضعیت آموزش نیروی انسانی در حوزه هوش مصنوعی، وضعیت نیروی کار، وضعیت زیرساخت و وضعیت پروژه ها هستیم تا از این گزارش برای تهیه نقشه راه و احکام برنامه در توسعه هوش مصنوعی استفاده نماییم.کدام خدمات با هوش مصنوعی کاربردی تر می شودانصاری ضمن اشاره به وضعیت علمی کشور در حوزه هوش مصنوعی اظهار داشت: ایران بر مبنای تولید مقاله و علم سنجی در منطقه اول و در دنیا رتبه ۱۴ را دارد اما از نظر کاربرد خیلی حرفی برای گفتن نداریم و رتبه ای در حدود ۷۵ در بین کشورهای دنیا به ما متعلق می باشد. چون که در این عرصه ما فعلا در حال مطالعه هستیم و راهبردهای ما هنوز کاملاً مشخص نمی باشد. وی در پاسخ به اینکه با این وجود کدام خدمات امسال با هوش مصنوعی کاربردی تر می شود، اظهار داشت: به کارگیری هوش مصنوعی در حوزه سلامت و شهر هوشمند و حمل و نقل در اولویت قرار دارد. بعد از آن هم کاربردهای این فناوری در سنجش از دور، بانک و اقتصاد مورد توجه است. برای مثال این فناوری در حوزه سلامت برای پیشبینی شیوع کرونا به کار گرفته شد. این پروژه به سفارش ستاد ملی مقابله با کرونا و با همکاری دانشگاه علوم پزشکی ایران و هم دانشگاه تهران و شهید بهشتی در تهران در حال انجام می باشد.
منبع: سی دی دریا
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب